Η Στέγη

Παροικία – Η γέννηση του «Τοξότη», Μέρος Α΄

Παναγιώτης Καλογιάννης, Στοκχόλμη Ιούνης 2022

Ὃτι τα πράγματα δὲν βαίνουν κατ᾿ εὐχὴν στὴν Ἀποικία
δὲν μέν᾿ ἡ ἐλαχίστη ἀμφιβολία,
καὶ μ᾿ ὃλο ποὺ ὁπωσοὺν τραβοῦμ᾿ ἐμπρός,
ἲσως, καθὼς νομίζουν οὐκ ολίγοι, νὰ ἒφθασε ὁ καιρός
νὰ φέρουμε Πολιτικό Ἀναμορφωτή.
Κ.Καβάφης

Η έντυπη, ή η ηλεκτρονική ενημέρωση, και η έντιμη κριτική στην ελληνική παροικία δεν είναι απλώς ελλιπής, αλλά ανύπαρκτη γιατί επικρατεί η αντίληψη στις εκάστοτε ηγεσίες της Ομοσπονδίας και εθελοτυφλούντες αυλοκόλακες πως, η κριτική που ασκείται δημόσια βλάπτει. Τα απομεινάρια του πάλαι ποτέ εξαίρετου περιοδικού της Ομοσπονδίας «Μεταναστευτικά Νέα», πνίγηκαν στα βαθιά νερά της συγκάλυψης, της αποσιώπησης και στο στοίβαγμα πίσω από τις κουρτίνες πλήθους ελλείψεων και παραλήψεων κ.α. . Η απροθυμία/αποφυγή άσκησης κριτικής σε κακώς κείμενα στην παροικία γέννησε τον Τοξότη, ο οποίος υπήρξε η μοναδική πηγή αντικειμενικής ενημέρωσης, έστω αραιής και ελλιπούς.

Η Γέννηση του «Τοξότη»

Η πρώτη έκδοση του Τοξότη ήταν χειρόγραφη και έγινε στα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν στελέχη του ΠΑΣΟΚ στη Βόρεια Στοκχόλμη (Rinkeby) κυνήγησαν σαν πεινασμένες ύαινες για να κατασπαράξουν την Ελένη Κανδήλα (Ε.Κ.), διευθύντρια του ΚΑΠΗ. Να σημειωθεί ότι με δική της πρωτοβουλία ιδρύθηκε ελληνικό ΚΑΠΗ στο Rinkeby, το οποίο χαρακτηρίζεται σαν η μοναδική θετική ενέργεια που έγινε στην παροικία από το 1980. Ένα μοναδικό κατόρθωμα που πέτυχε, γιατί πήγαζε από ουσιαστικές ανάγκες των ηλικιωμένων και ... δεν είχε κομματικό χαρακτήρα. Ένα ασύλληπτο στη φαντασία των «μεταναστοπατέρων» έργο που κύρια απασχόλησή τους ήταν η σπατάλη εκατομμυρίων κορωνών με πλήρη αδιαφάνεια και την έλλειψη οποιουδήποτε έργου.

Το ΚΑΠΗ χρηματοδοτούνταν από διάφορες σουηδικές υπηρεσίες. Η διευθύντρια (Ε.Κ) πληρώνονταν από την κοινωνική υπηρεσία (Socialtjänsten), και οι δραστηριότητές του χρηματοδοτούνται από την υπηρεσία ενσωμάτωσης. Πήρε τέτοια δημοσιότητα, που στα εγκαίνιά του, το 1993, παραβρέθηκαν εκπρόσωποι από δέκα ΚΑΠΗ της Ελλάδας.

Οι πλούσιες δραστηριότητές του, οι δυνατότητες δημιουργικής έκφρασης των μελών του που πλημύρισαν το ΚΑΠΗ, το έκαναν πρότυπο. Τα θετικά σχόλια και οι εγκωμιαστικές εκθέσεις στις αρμόδιες υπηρεσίες, είχαν σαν αποτέλεσμα να γίνουν αντίστοιχα κέντρα απασχόλησης ηλικιωμένων για εννιά ακόμα μειονότητες.

Το ΚΑΠΗ αμέσως καθιερώθηκε σαν στέκι-όαση των συνταξιούχων –και των πρόωρα, υγιών και σε μικρή ηλικία συνταξιούχων. Η Ε. Κ., εκτός από τις επαφές που είχε με σουηδικές υπηρεσίες τόσο για περισσότερες ποιοτικές δραστηριότητες στο ΚΑΠΗ όσο και την δημιουργία ΚΑΠΗ στη Νότια Στοκχόλμη, λειτουργούσε και σαν κοινωνική λειτουργός. Εξυπηρετούσε δωρεάν (σε αντίθεση με άλλους στην Κοινότητα του Rinkeby), οποιονδήποτε είχε ανάγκη, και πολλοί είχαν ανάγκη επαφής (τηλεφωνική ή με αλληλογραφία) όχι μόνο με σουηδικές υπηρεσίες αλλά και ελληνικές (στην Ελλάδα και στη Σουηδία).

Σε πολύ λίγο χρόνο η φήμη του απλώθηκε έξω από τα σύνορα της Σουηδίας. Το επισκέφτηκαν υπηρεσίες ενηλικιωμένων από άλλες Σκανδιναβικές χώρες, σύλλογοι σουηδών συνταξιούχων για να καλυτερεύσουν τις υπηρεσίες που προσέφεραν στα δικά τους μέλη, φυσιοθεραπευτές κ.α. .

Τα πρώτα βέλη του Τοξότη.

Ο χειρόγραφος Τοξότης κυκλοφορούσε χέρι-χέρι ενημερώνοντας και στηλιτεύοντας τις αθλιότητες αυτών που ήθελαν την απομάκρυνση της Ελένης για να διαχειρίζονται οι ίδιοι το μισθό της1. Ουσιαστικά αποσκοπούσαν να περιοριστούν, να μηδενιστούν οι δραστηριότητες του ΚΑΠΗ γιατί ζωγράφιζαν την ανεπάρκειά, και την μηδενική δική τους προσφορά στον μαζικό χώρο. Πέτυχαν δυο πολύ σπουδαία πράγματα. 1. Την παραίτηση της Ε. Κ. και, 2. Την διάλυση του ΚΑΠΗ.

Προφανώς, η θέση τους αυτή δεν καθορίστηκε από την αποτυχία, ή από την κακοδιαχείριση του ΚΑΠΗ, αλλά γιατί η Κοινότητα που σε όλα τα χρόνια της λειτουργίας της ήταν υπό τον απόλυτο έλεγχό τους, λειτουργούσε σαν καφενείο τέταρτης κατηγορίας σε ελληνική επαρχία. Ενοχλήθηκαν, γιατί απέναντι στο δικό τους σκοτάδι υπήρξε άπλετο φως που φανέρωσε την αδυναμία/αδιαφορία τους για την αναβάθμιση των δραστηριοτήτων της Κοινότητας, να πάψει να είναι ανδροκρατούμενη, να γίνει στέκι για τη γυναίκα και τη νεολαία, να μην περιορίζονται οι δραστηριότητες στο τάβλι και την χαρτοπαιξία. Ενοχλήθηκαν οι νεοσσοί «επαναστάτες», γιατί σε αντίθεση με την Κοινότητα που οι ίδιοι έλεγχαν, στο ΚΑΠΗ υπήρχε πλήρης οικονομική διαφάνεια. δεν υπήρξε ίχνος ατασθαλίας2.

Το αποτέλεσμα είναι γνωστό. Οι φαφλατάδες που στα λόγια μάχονταν για «αλλαγή», αποσκοπώντας στη δική τους προβολή και το προσωπικό τους συμφέρον, αηδίασαν την Ε.Κ. η οποία φροντίζοντας για την ψυχική της υγεία παραιτήθηκε από διευθύντρια του ΚΑΠΗ. Σχεδόν αμέσως το ΚΑΠΗ συρρικνώθηκε, οι δραστηριότητές του ατόνησαν, το ΚΑΠΗ διαλύθηκε και η προγραμματισμένη ίδρυση ΚΑΠΗ στη Νότια Στοκχόλμη σταμάτησε, απ’ τη στιγμή που έπαψε να ασχολείται η Ε.Κ..

Αυτή ήταν μια, ακόμα, σημαντική υπηρεσία ανεγκέφαλων οι οποίοι από τυχαίοι γίναν σπουδαίοι και σύντομα αποδείχτηκαν μοιραίοι. Σ’ αυτούς τους μετανάστες «σοσιαλιστές», που δείχνοντας την αλληλεγγύη τους σε άλλες μειονότητες βροντοφώναζαν σε όλους τους τόνους: «τι θα κερδίσουμε εμείς με τις συμβουλές που δίνει η Κανδήλα στους Σομαλούς;», ασκήθηκε κριτική μόνο από τον νεογέννητο Τοξότη. Σ’ αυτούς έπεσαν τα πρώτα δηλητηριώδη βέλη του Τοξότη ο οποίος σταμάτησε την ενημέρωσή του (για αντικειμενικούς λόγους) από τον Γενάρη, και σύντομα δεν θα είναι προσβάσιμος στο διαδίκτυο.

Παναγιώτης Καλογιάννης, Ιούνης 2022

  1. Παρόλο που η αρμόδια υπηρεσία τους ξεκαθάρισε ότι ο μισθός της διευθύντριας δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα.
  2. Αγωνίστηκαν σκληρά και απογοητεύτηκαν όσοι ξανα-βαφτίστηκαν, και παρίσταναν τον Ηρακλή Πουαρώ να βρουν ίχνος ατασθαλίας στο ΚΑΠΗ. Προφανώς, έβγαζαν συμπεράσματα κρίνοντας εξ ιδίων.